Wat is fysiotherapie?
De fysiotherapeut is de deskundige op het gebied van bewegen. Hij behandelt patiënten die in hun dagelijkse omgeving en maatschappelijke participatie belemmerd worden bij het bewegen. Hierbij richt de fysiotherapeut zich op oorzaken van gezondheidsproblemen (preventie) en gevolgen van ziekten, aandoeningen en syndromen. De fysiotherapeut gaat resultaatgericht aan het werk met de bedoeling u zo snel en zo goed mogelijk weer op de been te helpen. Bij het opstellen van een behandelplan kijkt hij samen met u naar uw wensen en lichamelijke situatie en mogelijkheden.
Belangrijke doelgroepen van fysiotherapie zijn chronisch zieken, ouderen, mensen die een operatie hebben ondergaan, mensen die een ongeval hebben meegemaakt, mensen met sportletsel en kinderen met ontwikkelingsstoornissen. De fysiotherapeut stabiliseert, vermindert of herstelt de klachten van de patiënt door het toepassen van oefentherapie, massage, advisering en/of begeleiding. Samen met de fysiotherapeut werkt de patiënt aan meer bewegingsvrijheid en kwaliteit van leven.
Grootste paramedische beroepsgroep
Fysiotherapie is de grootste paramedische beroepsgroep. Nederland kent ongeveer 20.000 fysiotherapeuten die werkzaam zijn en zelfstandige praktijken, gezondheidscentra, ziekenhuizen, revalidatiecentra, verpleeghuizen en – steeds vaker – op de bedrijfsvloer. Voordat een fysiotherapeut zelfstandig patiënten mag behandelen, moet hij of zij ingeschreven staan in het wettelijke BIG-register (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg).
Gespecialiseerde fysiotherapeuten
Binnen de fysiotherapie bestaan meerdere erkende verbijzonderingen (specialisaties): de manueel therapeut, kinderfysiotherapeut, sportfysiotherapeut, fysiotherapeut voor ouderen (geriatrisch fysiotherapeut), bekkenfysiotherapeut en psychosomatisch fysiotherapeut.
Daarnaast zijn er fysiotherapeuten die zich hebben toegelegd op de erkende deelgebieden van lymfologie, hart- en vaatziekten en tandheelkunde. De erkende verbijzonderingen staan vermeld in het Kwaliteitsregister Fysiotherapie. De fysiotherapeut die zich heeft toegelegd op oedeemtherapie staat vermeld in het aantekeningenregister.
Behandeling in de praktijk en aan huis
Ongeveer 85% van de fysiotherapeutische behandelingen vindt plaats in de praktijk van de fysiotherapeut. In de periode 2003-2005 is dit percentage gezakt van ruim 86% naar ruim 84%. Daarentegen is het aandeel patiënten dat aan huis wordt behandeld iets gestegen.
Groepsbehandelingen
Fysiotherapeuten behandelen patiënten ook in groepsverband. Voor bepaalde aandoeningen zijn groepsbehandelingen mogelijk. Groepsbehandelingen worden bijvoorbeeld gegeven aan mensen met lage rugklachten, longklachten, obesitas, tijdens of na kanker, COPD, diabetes, cardiovasculaire aandoeningen of trainingen speciaal voor senioren met klachten aan het bewegingsapparaat (artrose). De vergoeding van deze groepsbehandelingen door de zorgverzekeraar is vaak aan bepaalde voorwaarden gebonden.
Wat is manuele therapie?
Het doel van manuele therapie is enerzijds het beter laten functioneren van de gewrichten en anderzijds je houding en bewegingen te verbeteren. Hiervoor gebruikt de manueel therapeut een aantal specifieke technieken die in de gewrichten kunnen worden toegepast.
De effecten van manuele therapie zijn vaak direct merkbaar: je voelt een verbetering van de bewegingsvrijheid en een afname van pijn. Het behandelprogramma van de manueel therapeut bestaat verder uit het geven van goede instructies, adviezen, begeleiding en inzicht in gezond bewegen.
Een manueel therapeut is een fysiotherapeut die na zijn opleiding voor fysiotherapie een opleiding voor manuele therapie heeft gevolgd. Daarmee heeft hij extra kennis opgedaan van de bewegingsmogelijkheden van het lichaam en in het bijzonder van de wervelkolom.
Door zijn gespecialiseerde opleiding is de manueel therapeut uitstekend in staat om de oorzaak van je klachten te beoordelen. Zo kan hij voor elk lichaam een oplossing op maat voorstellen.
Wanneer naar een manueel therapeut?
Als je een gewricht slecht kunt bewegen, of daar pijn bij hebt, kan manuele therapie uitkomst bieden. De effecten van manuele therapie zijn vaak direct na de behandeling merkbaar; gewrichten functioneren beter en bewegen gaat gemakkelijker.
Voorbeelden van klachten die een manueel therapeut kan behandelen:
• hoofd- en nekpijn in combinatie met het slecht kunnen bewegen van de wervelkolom;
• nek- en schouderklachten met uitstraling naar de armen;
• lage rugklachten, al dan niet met uitstraling naar de benen;
• hoge rugklachten, al dan niet in combinatie met rib- en borstpijn;
• duizeligheid bij het bewegen van de nek;
• kaakklachten, al dan niet in combinatie met nekklachten;
• heupklachten.
Al tijdens het onderzoek bij de eerste afspraak zal blijken of en hoe jouw specifieke klacht verholpen kan worden. Direct na de eerste afspraak heb je dus duidelijkheid over de verdere behandeling.
Werkwijze manueel therapeut
Intake: snel duidelijkheid
Na een eerste screening bestaat je eerste afspraak uit twee onderdelen: een vraaggesprek en een lichamelijk onderzoek. In het gesprek stelt de manueel therapeut vragen over je klachten; bijvoorbeeld hoe ze ontstaan en wanneer ze toenemen of verminderen.
Daarna volgt een lichamelijk onderzoek, waarbij de manueel therapeut je houding en bewegingen beoordeelt en je gewrichten onderzoekt. Zo wordt vastgesteld waar de oorzaken van je klachten zitten. Samen met de patiënt beslist de manueel therapeut of manuele therapie zinvol is. Is dat het geval, dan bespreekt de manueel therapeut met de patiënt een aanpak voor de verdere behandeling. Zo heb je dus meteen na de eerste afspraak duidelijkheid over het vervolg.
Behandeling: effectieve therapie
De manueel therapeut kent een aantal specifieke technieken die in de gewrichten kunnen worden toegepast, om de gewrichten beter te laten functioneren en je houding en bewegingen te verbeteren. De effecten zijn vaak direct merkbaar: je voelt een verbetering van de bewegingsvrijheid en een afname van pijn. Het behandelprogramma van de manueel therapeut bestaat verder uit het geven van goede instructies, adviezen, begeleiding en inzicht in gezond bewegen.
Voor wie?
Manuele therapie is in principe voor iedereen geschikt. Ongeacht de leeftijd.
Kosten
Manuele therapie zit voor personen tot 18 jaar in het basispakket van de zorgverzekering. Boven de 18 jaar is een aanvullende verzekering nodig om in aanmerking te komen voor een vergoeding. Vraag hiernaar bij uw verzekeringsmaatschappij.
Door wie?
Martin de Muijnk is in onze praktijk gespecialiseerd en geregistreerd manueel therapeut.
Zie ook:
www.nvmt.nl
www.maitland.nl
Mensen die ouder en minder beweeglijk worden, kunnen daardoor belemmeringen of klachten ervaren.
Ze komen hiervoor doorgaans in aanraking met de fysiotherapeut voor ouderen, de geriatriefysiotherapeut. De geriatriefysiotherapeut specialiseert zich in de zorg voor kwetsbare ouderen. Hij helpt ook patiënten die bijvoorbeeld door beroerte, dementie, de ziekte van Parkinson of een gebroken heup verschijnselen vertonen van ouderdom. De patiënten doen vooral oefentherapie, gericht op het herwinnen van en omgaan met verlies van mobiliteit en zelfstandigheid.
Gezinsleden en mantelzorgers
De geriatriefysiotherapeut adviseert en begeleidt ook gezinsleden en eventuele mantelzorgers. Die informeert hij bijvoorbeeld over het ziektebeeld, de vooruitzichten, de behandeling, dagelijkse handelingen en hulpmiddelen.
De Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie (NVFG) is de specialistenvereniging die zich ten doel stelt de ontwikkeling en de toepassing van gespecialiseerde fysiotherapie ten behoeve van de gezondheid en het welzijn voor kwetsbare ouderen.
Fysiotherapie bij psychosomatische klachten richt zich op de behandeling van spanning- of stressgerelateerde klachten en onverklaarde pijn en vermoeidheid.
Dit worden ook wel psychosomatische klachten genoemd.
De oorzaak kan van lichamelijke en/of geestelijke aard zijn.Dit zijn fysieke klachten die mogelijk verband houden met een verstoring in de balans tussen lichamelijke en psychische belasting, in relatie tot de omgeving.
De samenhang tussen lichamelijke klachten en psychische overbelasting is aanvankelijk niet zo duidelijk. De lichamelijke signalen worden dikwijls eerst genegeerd of verkeerd geïnterpreteerd. Als de klachten na verloop van tijd toenemen, levert medisch onderzoek niet veel op. Een duidelijk medische diagnose is vaak niet te stellen wat u een gevoel van onbegrip kan geven.
Mogelijk ervaart u dat u meer last heeft van pijn en vermoeidheid en dat u meer prikkelbaar en gespannen bent. Deze verschijnselen kunnen verband houden met bepaalde levensomstandigheden zoals: hoog ervaren werkdruk, conflicten, emotionele gebeurtenissen, relationele problemen, verlies van dierbaren of ernstige ziekteprocessen. Indien deze omstandigheden langere tijd aanhouden kunnen ze uw evenwicht verstoren. Hierdoor neemt uw weerstand zowel fysiek als mentaal af en kunnen psychosomatische klachten ontstaan.
Psychosomatische klachten uiten zich in:
Lichamelijke klachten zoals:
- extreme vermoeidheid
- zich niet kunnen ontspannen
- druk op de borst of hartkloppingen
- onverklaarde spier- en gewrichtspijn
- benauwdheid, moeite met ademhalen
- hoofdpijn, nek-, rug- en bekkenklachten
- onverklaarde maag, darm of buikklachten
Psychische klachten zoals: - lusteloos zijn , slecht of teveel slapen
- angstig en onzeker zijn
- moeite met concentratie
- somber zijn en veel piekeren
- algeheel gevoel van onbehagen
- prikkelbaar, onrustig of gejaagd zijn
- niet meer kunnen genieten en ontspannen
- overmatig eten, alcohol-, roken- en medicijngebruik
Kortom, u bent uit balans
Hoe komt u weer in balans? De therapie wordt door een bij het KNGF geregistreerde fysiotherapeut gegeven. Hij werkt volgens het biopsychosociale model. Dat houdt in dat naast de lichamelijke klachten ook psychologische en sociale aspecten, bij de behandeling betrokken worden.
Het eerste gesprek is dan ook gericht op het vinden van de relatie tussen de lichamelijke klachten en de psychische gesteldheid. Afhankelijk van uw hulpvraag, het gesprek en het onderzoek, worden de doelen bepaald en wordt samen met u een therapieplan opgesteld. Er wordt van u een eigen inbreng en een actieve inzet verwacht in het herstel- en veranderingsproces.
De fysiotherapeut begeleidt u in het herstellen van het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid en tussen spanning en ontspanning.
- Het doel van de therapie kan zijn:
Inzicht krijgen in het ontstaan en de gevolgen van de klacht. - Veranderen van de factoren die de klacht in stand houden.
- Toepassen van ontspanning.
- Verbeteren van ademhaling of adempatroon door lichaamsbewustwording.
- Verhogen van uw belastbaarheid.
- Aanvoelen en respecteren van lichamelijke en psychische grenzen.
- Inzicht krijgen met betrekking tot ziektebeleving en dagelijks functioneren.
- Op een andere manier leren omgaan met de klachten.
- Vertrouwen krijgen in het lijfelijk functioneren, waardoor zelfvertrouwen en zelfbeeld positief beïnvloed wordt.
Onze collega fysiotherapeut kan u de volgende therapieën aanbieden:
-Ademhalingstechnieken bij spanningsklachten/hyperventilatie/benauwdheid.
-Mindfulness lessen, zowel in groepsverband als individueel.
-Acceptance and commitment therapie bij chronische pijn.
-Ontspanningstherapie bij eerder genoemde spanningsklachten.
Bron: www.psychosomatischefysiotherapie.nl
Wat is lymfe en wat houdt het lymfestelsel in?
Net als de bloedbaan waarin bloed circuleert, heeft het lichaam een lymfstelsel waar lymfe doorheen stroomt. Het lymfstelsel ziet er vergelijkbaar uit met het stelsel voor de bloedsomloop. In tegenstelling tot de bloedcirculatie is het lymfstelsel alleen een afvoerend systeem. Lymfe bevat ongeveer dezelfde bestanddelen als bloedplasma maar heeft een hogere concentratie eiwitten. Als lichaamsarbeid wordt geleverd, neemt de concentratie eiwitten in het weefsel verder toe.
Wat zijn lymfknopen en lymfklieren?
Op het kruispunt van grote lymfvaten bevinden zich lymfknopen. De lymfknopen liggen dichtbij organen en worden ook wel klieren genoemd. De klieren filteren de lymfe en halen er lichaamsvreemde stoffen uit (bacteriën, kankercellen, celresten, etc.). Deze lichaamsvreemde stoffen komen in de bloedbaan terecht doordat het lymfestelsel en de bloedbaan met elkaar in contact staan. Via de bloedbaan worden de lichaamsvreemde stoffen uitgescheiden door het lichaam. In de lymfklieren worden witte bloedcellen gemaakt die een belangrijke rol spelen in het afweersysteem van het lichaam.
Wat is oedeem?
Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Er zijn verschillende vormen van oedeem, afhankelijk van de oorzaak. Enkele veel voorkomende vormen van oedeem zijn:• Lymfoedeem (nadat lymfklieren verwijderd zijn door een operatie of als complicatie van bestraling) • veneus oedeem (als vervolg van trombose of operatie van bloedvaten) • traumatisch oedeem (na een ongeval) • primair lymfoedeem • lipoedeem • oedeem na oncologische ingrepen • secundair oedeem na andere operaties • tertiair na bestralingen of chemokuur of medicijnen
Welke therapiemogelijkheden zijn er?
De therapie bestaat uit een combinatie van verschillende behandelmogelijkheden:
– Compressietherapie Door middel van het aanleggen van bandages wordt van buiten af een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. De bandages worden aangelegd als er nog geen stabiele situatie in de waterhuishouding is bereikt. Wanneer de omvang van de arm of het been stabiel is, kan een therapeutische elastische kous worden aangemeten. Ook kan er gebruik gemaakt worden van compressietherapie met behulp van de lymfapress.
– Oefentherapie Een belangrijk component van de afvoer is de “spierpomp”. Tijdens het aanspannen van de spieren (vooral in de benen) worden de aders en lymfebanen even dicht gedrukt en worden het bloed en lymfe omhoog gestuwd. Doordat in de aders en lymfebanen klepjes aanwezig zijn, kan het bloed en vocht alleen maar naar boven richting het hart gaan.
– Manuele lymfedrainage Manuele lymfedrainage is een specifieke massagetechniek die gericht is op verhoging van de transportcapaciteit van het lymfestelsel. Door gebruik te maken van bepaalde handgrepen kan het vocht verplaatst worden naar gebieden in het lichaam waar het lymfesysteem nog intact is zodat het daar vandaan in de circulatie kan worden opgenomen. Ook zijn er specifieke handgrepen om fibrotische verhardingen in het weefsel los te maken.
– Lymftaping In bepaalde situaties kan van deze nieuwe behandelingtechniek gebruik gemaakt worden. Zoekt u een oedeemfysiotherapeut? De site bevat een register met oedeemfysiotherapeuten. Dit register bevat meer dan 780 adressen en wordt geregeld bij gewerkt.
Door wie? Martin de Muijnk is in onze praktijk gespecialiseerd oedeemfysiotherapeut.
Zie ook: www.nvfl.nl
Netwerken
Als patiënt met perifeer vaatlijden kunt u voor looptherapie terecht bij gespecialiseerde fysiotherapeuten. Op deze website vindt u meer informatie over perifeer vaatlijden en looptherapie.
Website: www.claudicationet.nl
Parkinsonnet
Landelijk netwerk van specialisten, behandelaars, die te maken hebben met de behandeling van mensen met de ziekte van Parkinson.
Website:www.parkinsonnet.nl
CVA kennisnetwerk
Regionaal netwerk van specialisten, behandelaars, die te maken hebben met de behandeling van mensen met een herseninfarct (CVA= Cerebraal Vasculair Accident)
Website: www.cvanetwerknijmegen.nl
Geriatrie Netwerk Nijmegen
Regionaal netwerk van fysiotherapeuten werkzaam in de geriatrie (ouderenzorg). Daarnaast ook aangesloten bij NVFG (Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapeuten in de Geriatrie).
Regionaal netwerk Oedeemfysiotherapeuten Nijmegen en omgeving.
Regionaal netwerk in de vorm van een specialistisch IOF (Intercollegiaal Overleg Fysiotherapeuten) voor oedeemfysiotherapeuten. Daarnaast ook lid van NFVL (Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapeuten binnen de Lymfologie
Website:www.nvfl.nl
Cooperatie Fysiotherapeuten Nijmegen (CFN) De cooperatie heeft als missie dat het een krachtige positie in het onderhandelen binnen, en buiten de gezondheidszorg wil innemen en het wil een gesprekspartner zijn voor de partners in de ketenzorg en de zorgverzekeraars. CFN u.a. streeft naar kwaliteit in de praktijkvoering en naar het versterken van de positie van de fysiotherapie in de gezondheidszorg.
Website: www.cfn.uwzorggroeponline.nl
ONZG Netwerk
ONZG is een multidisciplinair oncologie netwerk, dat zich uitstrekt van bestaan uit zorgverleners die gespecialiseerd zijn in het behandelen en Zuid-Gelderland, via Land van Cuijk naar de Kop van Noord-Limburg. Wij begeleiden van patiënten en hun naasten, tijdens en na kanker. Bekijk hier de flyer van ONZG.